KS. Kiều Cao Thăng, TS. Nguyễn Văn Hạnh
Trung Tâm KHCN Chế biến và Sử dụng khoáng sản
Báo cáo giới thiệu quá trình thành lập, nội dung và kết quả hoạt động của Trung tâm Khoa học Công nghệ Chế biến và Sử dụng Khoáng sản thuộc Hội Tuyển khoáng Việt Nam sau 4 năm thành lập.
1. Giới thiệu sơ lược về Trung tâm
Trung tâm Khoa học Công nghệ Chế biến và Sử dụng khoáng sản (Trung tâm) là tổ chức hoạt động khoa học trực thuộc Hội Tuyển khoáng Việt Nam. Trung tâm được thành lập theo quyết định số 05-06/QĐ-HTKVN, ngày 08/04/2006 của Hội Tuyển khoáng Việt Nam.
Trung tâm được Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động khoa học và công nghệ số đăng ký 138/ĐK-KHCN, ngày 24 tháng 8 năm 2006.
Chức năng và nhiệm vụ của Trung tâm:
− Nghiên cứu khoa học và ứng dụng, phát triển công nghệ trong lĩnh vực khai thác, chế biến, sử dụng và bảo vệ môi trường khoáng sản;
− Thiết kế, chế tạo, sản xuất thử nghiệm máy móc, thiết bị, sản phẩm phục vụ, chế biến, sử dụng và bảo vệ môi trường khoáng sản;
− Dịch vụ khoa học và công nghệ : tư vấn, chuyển giao công nghệ, tham gia thẩm định, thông tin tuyên truyền, liên kết đào tạo và đánh giá tác động môi trường trong lĩnh vực khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản.
2. Quá trình thành lập Trung tâm
Trong thời gian qua quá trình Đổi mới của đất nước đã có những biến chuyển sâu sắc:
- Cũng như trong các lĩnh vực khác của nền kinh tế, các doanh nghiệp hoạt động khoáng sản được cổ phần hoá, được tổ chức lại thành các Tập đoàn, các Tổng Công ty và Công ty, nhiều Doanh nghiệp tư nhân được thành lập… Các Tổ chức kinh tế nói trên có quyền tự chủ trong mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của mình.
- Theo nhịp độ tăng trưởng của nền kinh tế quốc dân, nhu cầu tiêu thụ trong nước cũng như xuất khẩu nguyên liệu khoáng sản tăng trưởng mạnh mẽ: than, apatit, thiếc, titan, vàng, cromit, vật liệu xây dựng….
- Cơ chế quản lý hoạt động xã hội được đổi mới, đã được văn bản hoá bằng các Luật, Pháp lệnh, Nghị định, Thông tư hướng dẫn - hành lang pháp lý rõ ràng.
Trong lĩnh vực hoạt động KHCN liên quan tới khoáng sản có các văn bản:
+ Luật Khoa học công nghệ, Luật sở hữu trí tuệ, Luật Khoáng sản, Luật Bảo vệ Môi trường được Quốc hội thông qua.
+ Nghị định 81/2002 của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật KHCN.
+ Thông tư 10/2005 của Bộ Khoa học và Công nghệ về “Hướng dẫn điều kiện thành lập và đăng ký hoạt động của tổ chức khoa học và công nghệ”
Đây là những căn cứ pháp lý để các cơ quan đơn vị hành chính sự nghiệp, cơ quan đoàn thể lập và đăng ký hoạt động cho các tổ chức Khoa học Công nghệ của mình theo mô hình một doanh nghiệp kinh tế thông thường.
Nhận thức được vai trò và trách nhiệm của Hội Tuyển khoáng Việt Nam trong việc nghiên cứu khoa học công nghệ, hướng dẫn, chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, góp phần khai thác, chế biến hợp lý và sử dụng tổng hợp tài nguyên, bảo vệ môi trường, Ban chấp hành TW Hội Tuyển khoáng Việt Nam Khoá III đã quyết định thành lập tổ chức hoạt động khoa học công nghệ mới lấy tên là “Trung tâm KHCN Chế biến và Sử dụng khoáng sản” (Trung tâm).
Trung tâm đã được Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động khoa học và công nghệ số đăng ký 138/ĐK-KHCN, ngày 24 tháng 8 năm 2006. Sau hơn hai năm thành lập, để đáp ứng được yêu cầu của nhiều đối tác và phù hợp với sự phát triển của Trung tâm, được sự cho phép của Hội Tuyển Khoáng Việt Nam, Trung tâm đã đăng ký bổ sung chức năng, nhiệm vụ và được Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội điều chỉnh lĩnh vực hoạt động KHCN như đã nêu ở mục 1.
3 Hoạt động của Trung tâm
Với phương châm chỉ đạo của Hội là xây dựng Trung tâm KHCN Chế biến và Sử dụng khoáng sản thành một tổ chức Khoa học Công nghệ chung của toàn thể hội viên; lấy mục tiêu chính là nghiên cứu triển khai, ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất trong lĩnh vực chế biến và sử dụng khoáng sản nhằm góp phần phát triển bền vững tài nguyên khoáng sản của Việt Nam.
Khi thành lập Trung tâm, Hội đã chỉ đạo xây dựng Bản Điều Lệ tổ chức, Bản Quy chế hoạt động rất chi tiết. Trong đó khẳng định mọi Hội viên tán thành quy chế hoạt động đều có thể tham gia hoạt động của Trung tâm, Ban lãnh đạo Trung tâm sẽ do BCH Hội bổ nhiệm theo nhiệm kỳ 5 năm một lần. Vì vậy từ khi thành lập đến nay Trung tâm đã huy động được sự tham gia tích cực của đông đảo hội viên, từ những người đã được nghỉ theo chế độ của Nhà nước đến các hội viên còn đương nhiệm.
3.1 Công tác tổ chức thực hiện nhiệm vụ chuyên môn
Với mỗi đề tài, công trình cụ thể (nghiên cứu, lập dự án đầu tư, đề án thiết kế, đào tạo,…), Ban lãnh đạo Trung tâm đều bàn bạc thống nhất để lựa chọn cán bộ có trình độ chuyên sâu làm chủ trì và thành lập nhóm cán bộ thực hiện. Cán bộ chủ trì công việc tiến hành lập đề cương nội dung, tiến độ công việc để thống nhất với Ban lãnh đạo Trung tâm và cả nhóm, sau đó phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ phận và người tham gia. Trong quá trình triển khai, sau mỗi giai đoạn công vịêc, thường tổ chức hội thảo rộng rãi, với sự tham gia của nhiều cán bộ chuyên môn sâu ở cả trong và ngoài Hội để phản biện đóng góp ý kiến.
Do vậy, từ khi thành lập đến nay, Trung tâm đã huy động được những cán bộ lâu năm, tài năng, nhiều kinh nghiệm trong nghiên cứu, khảo sát, thiết kế, đào tạo,… của ngành Tuyển Khoáng và các ngành nghề có liên quan nhiệt tình tham gia công việc của Trung tâm. Nhờ thế mà Trung tâm đã phát huy được tiềm năng chất sám giàu có, tiềm ẩn trong tập thể hội viên để thực thi mọi nhiệm vụ, đáp ứng được yêu cầu ngày càng đa dạng và phức tạp hơn trong lĩnh vực chế biến, sử dụng và bảo vệ môi trường khoáng sản. Cụ thể là đã có tới 13 Chi hội với trên 150 lượt Hội viên và Cộng tác viên trực tiếp tham gia thực hiện các công trình, nhiệm vụ chuyên môn của Trung tâm.
3.2 Công tác quản lý chất lượng công trình
Để đảm bảo chất lượng sản phẩm tốt nhất của các công trình nghiên cứu thiết kế, ngay sau khi thành lập Trung tâm, Hội đã quyết định thành lập Hội đồng khoa học gồm 11 thành viên là các chuyên gia đầu ngành của Hội Tuyển khoáng Việt Nam. Tất cả các đề cương nghiên cứu, lựa chọn các chủ nhiệm đề tài, đề án, cũng như các báo cáo kết quả nghiên cứu và đề án thiết kế trước khi xuất bản bàn giao cho khách hàng, nhất thiết phải được thông qua thẩm định của Hội đồng Khoa học.
Tùy thuộc tính chất của từng công việc, Hội đồng thẩm định, nghiệm thu có sự tham gia của nhiều chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực chuyên môn sâu, kể cả một số chuyên gia ở các cơ quan khác ngoài Hội Tuyển khoáng. Có thể nói Hội đồng khoa học là chìa khoá đảm bảo chất lượng công việc chuyên môn của Trung tâm.
Đối với một số công trình mới và phức tạp Trung tâm thường tổ chức các Hội thảo chuyên đề với sự có mặt của các chuyên gia đầu ngành và khách hàng (chủ đầu tư) để đảm bảo tính khoa học và tính khả thi.
3.3 Công tác Tài chính - Kinh tế
Theo chủ trương của Ban chấp hành TW Hội, Trung tâm hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận và kinh tế, mà kinh tế chỉ là công cụ và phương tiện để Trung tâm thực hiện chức năng của Hội Tuyển khoáng Việt Nam, đóng góp vào sự nghiệp phát triển KHCN chế biến và sử dụng tài nguyên khoáng sản đất nước.
Trung tâm quản lý tài chính theo chế độ kế toán hiện hành của Nhà nước, có cập nhật hàng tuần. Ngoài các chi phí quản lý thực hiện công việc chuyên môn và các nghĩa vụ đóng thuế cho Nhà nước (cho đến nay đã thực hiện là trên 350 triệu VNĐ); phần chủ yếu giá trị thực hiện các công trình được chi trả cho các chi phí trự tiếp và cho các thành viên tham gia, bảo đảm thù lao đến từng người lao động và trích lại cho quỹ tích lũy, phát triển của Trung tâm.
Các phân bổ kinh phí của mỗi công việc cụ thể đều thực hiện theo Quy chế hoạt động của Trung tâm, được trao đổi thống nhất trong Ban lãnh đạo Trung tâm, công khai với Chủ trì và nhóm cán bộ thực hiện khi triển khai công việc.
Nhờ vậy cho đến nay, tuy lợi nhuận của Trung tâm chưa lớn, nhưng đã đảm bảo được các hoạt động thường xuyên của Trung tâm và đóng góp một phần cho họat động chung của Hội Tuyển khoáng Việt Nam. Đồng thời cũng khuyến khích và tập hợp được các Hội viên, Chi hội và các chuyên gia nhiều ngành có liên quan tham gia hoạt động và hợp tác với Trung tâm.
4 Một số kết quả cụ thể
Kể từ khi thành lập đến nay, sau những khó khăn ban đầu và tuy còn một số tồn tại nhưng với những nỗ lực của toàn thể Ban lãnh đạo Trung tâm, của các cán bộ chủ chốt của Hội và của đông đảo các Hội viên Hội Tuyển khoáng Việt Nam, Trung tâm đã được nhiều khách hành biết đến và tín nhiệm, nên đã đến đặt hàng và hợp tác với Trung tâm ngày càng nhiều hơn.
Sau gần tám năm hoạt động, Trung tâm đã và đang thực hiện được 58 Công trình với các đặc điểm sau:
- Đối tượng khác nhau: Khoáng sản phi quặng; vật liệu xây dựng (caolanh, fenspat, syenit nephelin,…), than nâu, antraxit, than mỡ; quặng sắt và hợp kim sắt, quặng kim loại màu và quý hiếm; tái chế phế thải công nghiệp…
– Đối tác đa dạng: Các xưởng tuyển, các mỏ, các Liên đoàn Địa chất, các Tập đoàn sản suất, các Viện nghiên cứu, Viện thiết kế, các Tổng Công ty và Công ty cổ phần Nhà nước và tư nhân.
– Loại hình công việc đa dạng: Nghiên cứu công nghệ trong PTN, lập Dự án đầu tư, lập Bản vẽ thi công, đào tạo công nhân, đưa xưởng tuyển vào hoạt động. thẩm định kinh tế và công nghệ các dự án đầu tư…
– Phạm vị hoạt động của Trung tâm: Đã phủ rộng trong toàn quốc và đang mở rộng sang một số nước trong khu vực.
Tuy mới thành lập nhưng Trung tâm đã bước đầu tập hợp và phát huy được trí tuệ của tập thể đội ngũ cán bộ ngành Tuyển khoáng trong sự nghiệp phát triển KHCN chế biến khoáng sản.
Chúng tôi hy vọng rằng, với lao động khoa học nghiêm túc và phương châm ưu tiên chất lượng công việc, có được sự hợp tác, tin tưởng và tín nhiệm của các khách hàng, Trung tâm còn có thể đóng góp được nhiều hơn nữa trong việc ứng dụng các tiến bộ KHCN trong chế biến, sử dụng khoáng sản và góp phần phát triển bền vững tài nguyên khoáng sản đất nước.
30°C
|
